Lezing Michel Foucault

Michel Foucault was geïnteresseerd in mensen die van de norm afweken. Hij heeft in zijn werken voortdurend aandacht voor wat afwijkt van het normale. In ‘De geschiedenis van de waanzin’ (verschenen in 1961), beschrijft hij hoe de waanzin door de eeuwen heen steeds anders geïnterpreteerd en de waanzinnige anders behandeld werd. De rode draad door zijn werk is, dat de geschiedenis van de waanzin ook een geschiedenis van macht en uitsluiting is.

In 1966 verschijnt het werk ‘De woorden en de dingen’ (Les mots et les choses). Hierin stelde Foucault onder meer dat het mensbeeld van het humanisme en het existentialisme van Sartre niet langer houdbaar is. Dat is het beeld van de eigenmachtige mens als een autonoom of vrij wezen, dat in staat is om bewuste keuzes te maken om zo zijn eigen leven en de wereld vorm te geven en daar ook de volle verantwoordelijkheid voor draagt. De mens staat centraal als heer en meester van alle dingen. Foucault zal echter benadrukken, dat de mens, al dan niet bewust, ingevoegd en gevormd wordt in al bestaande (deels anonieme) structuren van een bepaalde tijd(sgeest), die bepalen wat al dan niet toegestaan is qua denken, spreken en gedrag.

In 1975 publiceerde Foucault ‘Surveiller et punir’ (Discipline, Toezicht en Straf).  Hierin stelde Foucault, dat de mens op allerlei terreinen (onderwijs, school, leger, kerk, etc) in de samenleving onderworpen is aan een netwerk van machtsstrategieën. Die macht uit zich in de vorm van discipli-nering van mensen met als doel normalisering.

De vraag, die nu aan Foucault gesteld zou kunnen worden, is of de mens zich voldoende kan ontworstelen aan de bestaande disciplinering en normalisering, en of er nog voldoende ruimte en vrijheid is voor de mens om zich ontplooien en om zijn leven, eventueel anders, vorm te geven. Foucault zocht steeds naar middelen om weerstand te bieden tegen waarheids- en machtspraktijken die de mens in een keurslijf plaatsen en hem onderwerpen. Tot verrassing van velen bood Foucault in de laatste jaren van zijn leven een perspectief hoe dat zou kunnen. Hij raakte geboeid door het idee van persoonlijke vrijheidspraktijken door terug te grijpen op het denken van de klassieke Oudheid, met name van de Griekse en Romeinse filosofen.

Deze lezing met powerpoint wordt gegeven door drs. Harry Duivenvoorde. Hij studeerde wijsgerige andragologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en Levensbeschouwing, Kunst en Cultuur aan de Hogeschool Holland in Amsterdam. Hij was werkzaam als docent agogie en ethiek aan een verpleegkundige beroepsopleiding in Delft.

Aanmelden t/m Vrijdag 24 november via StadskloosterCulemborg@gmail.com
Entreeprijs 4 euro